BIST 100’ün Zirve ve Dip Yolculukları

bist-dusus

Borsadaki sert yükselişler yatırımcıları ne kadar mutlu ediyorsa düşüşler de bir o kadar mutsuzluğa ve endişeye sebep oluyor. Hal böyle olunca, özellikle bu satırları yazdığım dönemde (25.10.2023) yaşanan düşüşte olduğu gibi herkesin aklında şu var; borsada düşüş nerede biter?

Kitabın sonundan konuşalım; bilmiyorum! Sadece ben değil hiç kimse tutarlı bir şekilde dipleri ve zirveleri tahmin edemiyor! Burada ”tutarlı” ifadesine dikkatinizi çekmek istiyorum. İsabetli tahminde bulunan pek çok başarılı yatırımcı olabilir. Fakat günün sonunda savaş, salgın hastalık vb. öngörülemeyen olaylar bir anda bütün tahminleri yerle bir edebiliyor. Bu yüzden ilk önce bu piyasada yalnız olduğumuzu unutmamalı ve yatırımcılar olarak her olasılığa hazırlıklı olmalıyız.

Buradan yola çıkarak Borsa İstanbul endeksinin geçmiş hareketlerini inceleyip, düşüşleri ve düşüşlerin ardında gelen yükselişleri incelemek istedim. Borsanın geçmişteki davranış örüntülerini incelemek gelecekte bizi bekleyen düşüşlere hazırlanmamıza yardım edebilir.

İncelemeye 1990 yılından başladım. Endeksin zirvesinden %10’dan daha fazla yaptığı düzeltmeleri ve bu düzeltmelerin ardından dipten yeni zirvesine kadar ne kadar bir yükselişi ne kadar zamanda gerçekleştirdiğine baktım.

bist grafik dususler

Aşağıdaki tabloyu şu mantıkla hazırladım. İlk önce endeks zirvesinden %10’dan daha fazla düştüğü durumlarda yeni zirvesine hareket etmeden önce zirveden ne kadar uzaklaştığını tespit ettim. Örneğin -%23,81. Endeks yeni bir en yüksek değere (ATH) ulaştığında dipten ne kadar yükseldiğini not aldım, örneğin; %78,13. Böylece düşüş ve yükseliş dalgalarını tespit etmiş oldum.

Tablodan sol sütundan başlayarak sağa doğru giderek endekste gerçekleşen hareketlerin oranlarını ve bu hareketlerin kaç gün sürdüklerine bakalım;

borsa dusus zaman

Düzeltmeleri kategorilere ayırırsak karşımıza şöyle bir tablo çıkıyor;

zirveden dusus

Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı gibi BIST’de majör düzeltmeler zirveden %55 ile %70 arası gerçekleşiyor. Bu büyük düzeltmelerin arkasındaki sebeplerse şöyle;

  • 1990 ➡️​ -%56,14 🪖​ Körfez Krizi
  • 1994 ➡️ -%56,66〽️ Ekonomik Kriz (Büyük kamu açığı ve cari açık.)
  • 1998 ➡️ -%60,59 〽️Ekonomik Kriz
  • 2000➡️ -%67,03 🌐​Ekonomik Kriz
  • 2007➡️ -%64,47 🌐Küresel Finans Krizi

Zirveden düşüşlerin ortalamasına baktığımızda ise %26,07 olduğunu medyan değerinin de %22,85 olduğunu görüyoruz. Kısacası %25 civarındaki düzeltmelerin BİST için gayet olağan olduğunu söyleyebiliriz.

Diğer bir dikkat çeken nokta ise olağan düzeltmelerin en fazla %35’lere kadar uzadığı fakat derin düzeltmelerin %55’lerin üzerine çıkmasıdır. 1990 yılından bu yana zirveden düşüşlerin büyük çoğunlukla %35’lerde tamamlandığını, zirveden %35 ile %55 arasında tamamlanan düzeltme olmadığını tablodan görebiliriz.

Bugün itibariyle 7706 değeriyle zirveden (8562) %10 aşağıdayız. Geçmiş değerlere bakarak ve aslında her dönemin kendine has dinamikleri de olduğunu unutmadan (yüksek enflasyon gibi) gelecekte bizi bekleyen olası durumlara hazırlıklı olabilirsiniz.

Bu incelemeden hareketle kendime şu notları çıkardım;

Kendime Notlar;

  1. 1990’dan beri borsa 41 defa zirvesinden %10’dan fazla düştü. Bu düşüşler/düzeltmeler borsanın doğasında var, unutma!
  2. Düşüş ve yükselişler bazen hızlı gerçekleştiği gibi bazen de çok uzun sürebilir. Bu yüzden yatırım hesabındaki paraya en azından 2 yıl ihtiyacın olmasın!
  3. Yedek akçe bulundur! Ummadığın zamanda iyi şirketleri kelepir fiyata bulabilirsin.
  4. %50 ve üzeri düzeltmelerde kimsenin eli “AL” tuşuna gitmez, senin gitsin! Kulaklarını kapat ve korkmadan alım yap.

Anlattıklarımı ve hazırladığım tabloları aşağıdaki indikatörü kullanarak hazırladım. Siz de Tradingview üzerinden inceleyebilirsiniz.

zirveden dusus indikatoru

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir